İsrail'de gece boyu süren gösterilerin ardından Başbakan Binyamin Netanyahu'nun bugün bir basın toplantısı düzenleyerek yargı reformunu askıya alması bekleniyor. Reuters'a konuşan Likud partisinden bir yetkili, Netanyahu'nun tartışmalı yargı reformunu askıya alacağını söylemişti. İsrailli kamu yayımcısı Kan'ın haberine göre Netanyahu, koalisyon liderlerine reform planını durduracağını söyledi. Ancak İsrail'de yayım yapan Kanal 12'nin sabah saatlerinde aktardığı habere göre, koalisyon ortaklarından reformun devam ettirilmesi yönünde baskı gören Netanyahu basın toplantısını erteleme kararı aldı. Basın toplantısının ne zaman yapılacağı henüz bilinmiyor. Konuyla ilgili Netanyahu'nun ofisinden henüz bir açıklama yapılmadı. İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu'nun bir basın toplantısı düzenleyeceği haberlerinin ardından koalisyon hükümetinde yer alan aşırı sağ lider Itamar Ben-Gvir, bir paylaşım yaparak İsrail liderinin "anarşiye teslim olmaması gerektiğini" söylemişti. Koalisyon hükümeti içindeki bazı bakanların da Netanyahu'ya, yargı reformunun durdurulması durumunda istifa edeceklerini söylediği öne sürüldü. İsrail'de tarihe geçen haftasonunda neler yaşandı? İsrail hükümetinin planladığı yargı reformuna karşı haftalardır sokakları dolduran İsrailliler bu hafta sonu da sokaktaydı. Ülke tarihinde eşi benzeri olmayan siyasi ve sosyal bir krizin içine giren İsrail'de yüz binlerce kişi Başbakan Netanyahu ve hükümeti aleyhinde sloganlar atarken, hükümet içinde yaşanan çatlak da gösterilere ivme kazandırdı. Hükümette yaşanan çatlağın merkezindeyse İsrail Savunma Bakanı Yoav Gallant vardı. Yargı reformunun durdurulması gerektiğini açıklayan Gallant, pazar günü Netanyahu tarafından görevden alındı. Gallant'ın görevden alınmasının ardından İsrailliler birçok kentte yeniden sokağa çıkarken, sabaha kadar devam eden gösterilerde Tel Aviv'deki birçok yol göstericiler tarafından trafiğe kapatıldı. Yaklaşık 100 bin kişi Tel Aviv'deki anayolları kapatırken, Netanyahu'nun evinin yakınlarında da gösteriler düzenlendiç Yeni haftanın ilk saatlerinde İsrail Cumhurbaşkanı Herzog, yargı reformu planının durdurulması gerektiğini belirten bir açıklama yaptı. Ancak Netanyahu hükümetinden henüz bu çağrıya bir yanıt gelmiş değil. Sendikaların genel grev kararının ardından, havalimanı işçilerinin Tel Aviv'deki Ben Gurion Uluslararası Havalimanı'nı kapattığı ve uçuşlara izin verilmediği belirtildi. Doktor sendikası da yarından itibaren yargı reformu askıya alınana kadar greve gideceklerini açıkladı. Gösterilere sendikalar ve sivil toplum örgütlerinin yanı sıra, muhalefet partilerinin liderleri de destek veriyor. Muhalefet liderleri Yair Lapid ve Benny Gantz, ortak bir açıklama yayınlayarak, "Devlet güvenliği politik oyunlarda bir kart olamaz. Netanyahu bu gece kırmızı çizgiyi geçti" ifadelerini kullandı. Tartışmalı yargı reformunda neler var? 5 Ocak'ta Adalet Bakanı Yariv Levin'in açıkladığı yargı reformu planı, özetle Yüksek Mahkeme'nin yetkilerini sınırlarken, hükümete ise yargıçların atamasında yeni yetkiler tanıyor. İsrail'de yürürlükteki yasalara göre Yüksek Mahkeme, parlamentodan geçen yasaların İsrail anayasasında yer alan "temel yasalarla" uyumlu olup olmadığını denetleme ve gerekirse iptal etme hakkına sahip. Yargı reformuyla birlikte Yüksek Mahkeme'nin bu hakkı kaldırılıyor. Reforma karşı çıkanlar düzenlemenin İsrail devleti içerisindeki kontrol-denge mekanizmalarını yok edeceğini ve ülkeyi bir çeşit diktatörlüğe çevireceğini söylüyor. Yargı reformu planındaki bir diğer tartışmalı madde de Yüksek Mahkeme yargıçlarının atanması üzerine. İsrail'de mevcut yasalara göre, Yüksek Mahkeme'ye atanacak yargıçlar bağımsız bir kurul tarafından seçiliyor ve siyasetçilerle yargı üyelerinin onayına ihtiyaç duyuyor. Yeni düzenlemede ise Yüksek Mahkeme yargıçlarının atanmasında hükümetin rolü artırılıyor. Bu da mahkemenin zayıflaması ve Netanyahu kontrolündeki parlamentonun yargı üzerindeki gücünün artması anlamına geliyor. İsrail Savunma Bakanı neden reforma karşı çıktı? Netanyahu'nun liderlik ettiği aşırı sağ koalisyon hükümeti ağırlıklı olarak yargı reformunun arkasında dursa da İsrail Savunma Bakanı Gallant'ın istifası hükümet içindeki çatlağı ortaya çıkardı. Gallant yaptığı görüntülü açıklamada, "Ülke içindeki ayrılık, İsrail ordusuna ve savunma teşkilatına derinlemesine nüfuz etti. Bu, İsrail’in güvenliğine yönelik açık ve büyük bir tehdittir. Buna izin vermeyeceğim" ifadelerini kullandı. Gallant'ın açıklamasında yaşanan krizle ilgili ordu içinde de rahatsızlıklar olduğu yönünde mesajlar yer aldı. İsrail'de haftalardır devam eden kriz ordu içinde de daha önce görülmemiş çatlaklar yaratmıştı. İsrail ordusunun önemli bir bölümünü oluşturan yedek askerler, kriz nedeniyle hizmet vermeyi reddetmiş ve gerekçe olarak "diktatöryel bir rejime" hizmet etmeyeceklerini belirtmişti. Yedek askerler, barış zamanında dahi yılda 60 güne kadar askeri göreve çağrılıyor. Yedek askerlerin içinde pilotlar ve istihbarat görevlileri gibi seçkin birimler de bulunuyor. İsrail ordusu ve savunma bakanlığı, yedek askerlerin geniş çaplı boykotunun tam zamanlı askerlere de sıçramasından endişe ediyor. Taraflar ne diyor? İsrail'de yargı reformuna karşı çıkanlar, düzenlemenin ülkeyi Türkiye veya Macaristan gibi bir demokratik gerilemenin içine sokacağını düşünüyor. Muhalefet ayrıca Netanyahu hükümetinin Filistinlilere ait topraklarda yasadışı İsrail yerleşimlerini artırmak için yargıyı zayıflatmak istediğini belirtiyor. Yargı reformuna karşı olanların bir diğer endişesi ise Netanyahu'nun yeni düzenlemeyi, hakkında devam eden yolsuzluk davasının gidişatını değiştirmek için kullanması. İsrail Başbakanı ise kendisine yöneltilen tüm suçlamaları reddediyor. İsrail hükümetini oluşturan aşırı sağ koalisyon, yeni yargı düzenlemesinin "sol görüşlü mahkemeyi" dengelemek için gerekli olduğu görüşünde. Netanyahu hükümeti ayrıca planın yürütme ile yargı arasındaki dengeyi sağlayacağını öne sürüyor. Şarku'l Avsat