İsrail'in Cuma sabahı gerçekleştirdiği sürpriz saldırılar, İran'ın askeri komuta kademesini hedef alarak büyük kayıplara yol açtı ve nükleer tesislerde ciddi hasar meydana getirdi. İsrail, Tahran'ın nükleer silah geliştirme kapasitesini tamamen ortadan kaldırmayı hedeflediğini açıklayarak operasyonlarını genişletmeye devam edeceğini belirtti. İran ise nükleer programının tamamen sivil amaçlı olduğunu savunuyor.
Umman'ın ateşkes önerisi
Bölgedeki gerilimi azaltmak için arabuluculuk yapan Umman, ABD ve İran arasında nükleer müzakereleri yeniden başlatmak amacıyla bir ateşkes önerisi hazırlıyor. Bölgesel kaynaklara göre, Umman'ın önerisi, İran'ın nükleer zenginleştirme faaliyetlerini bir ila üç yıl boyunca askıya almasını ve Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı (IAEA) tarafından sıkı denetimlerin yapılmasını içeriyor.
Bu öneri, İran'ın uranyum zenginleştirme oranını %3.67 saflık seviyesine kadar sınırlamasını ve uluslararası bir uranyum konsorsiyumunun İran'ın nükleer programına katılımını sağlamayı hedefliyor. İran kaynakları, bu tür bir anlaşmayı İsrail'in saldırılarını durdurması halinde kabul edebileceklerini ifade etti.
Diplomatik çabalar
İran, Umman, Katar ve Suudi Arabistan aracılığıyla ABD Başkanı Donald Trump'a baskı yapılmasını talep etti. İran, İsrail'in saldırılarını durdurması durumunda nükleer müzakerelerde esneklik gösterebileceğini belirtti. Ayrıca İran, Türkiye'den Trump'a çağrıda bulunmasını istedi ve Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin'in hem Trump hem de İsrail Başbakanı Benjamin Netanyahu ile görüşmeyi kabul ettiğini açıkladı.
İranlı yetkililer, İsrail saldırıları sona ermeden müzakere masasına oturmayacaklarını, ancak İsrail'in saldırıları durdurması halinde kendi karşı saldırılarını da durdurabileceklerini belirtti. Tahran, çatışmaların bölge genelinde yayılmasından ve uzun yıllar sürecek sonuçlarından endişe duyuyor.
Çatışmanın genişleme riski
İran, İsrail'in saldırılarına karşılık "cehennemin kapılarını açma" tehdidinde bulunurken, diplomatik kaynaklar Tahran'ın ciddi bir şekilde ateşkes arayışı içinde olduğunu ifade ediyor. Bölgedeki Körfez ülkeleri liderleri, çatışmanın kontrolsüz bir şekilde yayılmasından endişe ederek hafta sonu boyunca Washington, Tahran ve diğer bölgesel aktörlerle yoğun temaslarda bulundu.
İsrail Ulusal Güvenlik Danışmanı Tzachi Hanegbi, çatışmaların sona ermesi için bir mekanizma oluşturulup oluşturulmadığı sorusuna, "Henüz erken. Savaşa girip üç gün sonra bitirmeyi düşünmezsiniz," yanıtını verdi.
