Karakoyunlu Türkmenleri, uzun yıllar boyunca Suriye ve Lübnan arasındaki bölgelerde kıl çadırlarda göçebe olarak yaşamış. O dönem hayvancılıkla geçimlerini sağlayan Türkmenler, yaklaşık 60 yıl önce ise göçebe hayatını bırakarak Lübnan'ın Bekaa Vadisi'ndeki bölgelere yerleşmiş. Zengin sözlü kültüre sahip Türkmenler, kendilerine has şiveleriyle söyledikleri türkü ve manileri asırlar boyunca kulaktan kulağa aktararak bugünlere taşımış. Ancak günümüzde okullaşmanın ve Lübnanlı Araplarla entegrasyonun artması nedeniyle bu sözlü gelenek yok olma tehlikesiyle karşı karşıya. Geleneğin son temsilcileri Oba olarak adlandırdıkları yerlerde yaşayan Türkmenlerden bazıları, bu türküleri çocuklarına öğretmeye gayret ettiklerini ve kendilerinin bu geleneğin son temsilcileri olabileceğini söylüyor. Konuştukları Türkçeyi "Obaççi" olarak adlandıran Bekaa Vadisi'ndeki Türkmenler, Duris, Şeymiye, Hadidiye, Addus, Nanaiyye ve Meşari Al Kaa olmak üzere 6 farklı yerleşim yerinde yaşıyor. Karakoyunlu aşiretine mensup olduklarını belirten Türkmenler burada 10 bin civarında bir nüfusa sahip. Lübnan'da Bekaa Vadisi dışında yaşayan Türkmenler ise Karakoyunlu aşiretine mensup değil. Diğer bölgelerde yaşayanlar da hesaba katıldığında Lübnan genelindeki Türkmenlerin sayısı 40 ila 50 bini buluyor. Bekaa'daki Karakoyunlu Türkmenlerinin "Obaççi" olarak adlandırdığı Türkçede "Nasılsın? yerine "Nişesin?", "Ne iş yapıyorsun?" yerine "Ne işlersin?", "Kaç yaşındasın?" yerine "Nicar ömrün", "Arap" yerine "Tat", "Arapça" yerine "Tatçili", "Türkçe biliyor musun?" yerine "Oabaççi danışırsın?", "Türkü söylemek" yerine "Türkü yırmak" ifadeleri kullanılıyor. Unutulmaya yüz tutmuş türkü ve maniler kayıt altında Hadidiye köyünde yaşayan 7 çocuk babası 62 yaşındaki Ammar Kenco, atalarından duyduğu bu türküleri söyleyen son kuşağın temsilcilerinden. "Bu türküleri ben unutmam; babamdan duydum, tuttum (ezberledim)." diyen Kenco, şöyle devam etti: "Daha önce hep Obaççi (Türkçe) konuşurduk ama şimdi obaya Arapça girdi. Çocuklardan bazıları var Türkçeyi anlar ama döndüremez (konuşamaz). Eskiden ise büyüklerimizin döneminde obada Arapça bilmez, hep Obaççi (Türkçe) danışırlardı." Kenco, eskiden evlilik yoluyla obalarına Arap bir gelin geldiğinde onun da zamanla Türkçe öğrendiğini aktardı. Türkiye'yi görmek istiyor Türkiye'ye hiç gitmediğini ancak görmeyi çok istediğini belirten Lübnanlı Türkmen, bu arzusunu kendi şivesiyle şöyle dile getirdi: "Bani Allah yol açarsa, halımı iyi ederse, bir hatre Türkiye'ye gidip onnan keri de ölüm. Oruda ölüssem oruya kömün beni dihe iyi." Kenco'nun seslendirdiği türkülerin Lübnanlı Türkmenlerin şivesine uygun yazılışları şöyle: "Dam başından dam iki Yıldız saydım on iki Ellerin urubu geldi Hanı sabah yıldızı Harman yeri hış yeri Sevdiğim yavaş yeri Yüzündeki çıbanlar Öpüş yeri, diş yeri Arap evi düzdedir Zülüfleri yüzdedir On iki kız sevdim de Diyi yüreğim (o) kızdadır Sen deme ben derim Anana ben derim Baban seni vermezse Seni alır kaçırım Zurna çala çala Çıktım bir (y) üce dala Seni alıp gidecem Korkiyim baban duya Ben gara atım gara Ben gidirim Argal'a Ya gellim ya gelmem Ağlaya gözü gara Ekmek yaptım terredim Kapıya çıktım perredim (ferahladım) Görürüm Genco gelir Kapıya kurban bağladım” Torunlarına Türkçe türküler öğretiyor Bu sözlü geleneğin son temsilcilerinden biri de Duris köyünden 73 yaşındaki Asriye Gorli. Köyün biraz dışındaki evinde iki kızıyla mütevazı bir hayat yaşayan 9 çocuk annesi Asriye teyze, annesini erken yaşta kaybetmiş. Ardından babasının bir daha evlendiğini aktaran Asriye teyze, bildiği tüm Türkçe türküleri üvey annesinden öğrendiğini söyledi. Çocukları ve torunlarının kendi aralarında hâlâ Türkçe konuştuklarını belirten Asriye teyze, eskiden obalarındaki büyükler hariç kimsenin pek Arapça bilmediğini, ancak zamanla Arapçayı öğrendiklerini ifade etti. Torunlarına Türkçe türküleri öğretip öğretmediği şeklindeki soruya, "Öğretiyorum ama gülüyorlar." diye tebessüm ederek cevap veren Asriye teyzenin mırıldandığı manilerden bazıları şöyle: “Ben gidilin yoluna Hancer battı goluma Selam salın dostuma Berhem salsın goluma Ayadın aya batmaz İtleri yavuz yatmaz Bir gahpe umması var Gızından ayrı yatmaz Gidilim yolca yolca Yolun çiçeği borca İtin kıznın köpegi Beni batırdı borca Ay gider (y) üce gider Kervanlar gece gider Sağ göğsünün üstünden Yol doğru hacca gider İpliğim taraktadır Sevdiğim yıraktadır Sağ olsun yırak olsun Muhabbeti yürektedir Oturmuş daş üstüne Galemi gaş üstüne Oğlan demiş bir öpüş Gız demiş baş üstüne Galanın altı yapı Kilidi zemzem sapı Seni bana verseler Dilensem gapı gapı Bu alan da bu alan Gözü çıksın dul alan Cennette gokusu var Gızın elinden gül alan Galanın altı yıldız Nere geliysin baldız Gitsen de bacın gelsin Hindi gelir yukumuz (uykumuz)” "Ebemden dedemden öğrendim" Şeymiye köyünden 43 yaşındaki Rafa Ramadan da "Ebemden dedemden öğrendim." dediği Türkçe türküleri seslendiren son kuşaktan. Kendilerine has Türkçesiyle, "Akşamları yanıma yigitler gelir oturruk, sehr ederik, böyle türkü yırarık." ifadelerini kullanan Ramadan, soydaşları ve köylüleri olan Bazan ailesinin evinde toplanan Türkmenlere şu türküleri okudu: "Güllü kemer bellerde Su sallaniy göllerde Benim gönüm sendedir Senin göğnün ellerde Garşıda gavun yeyler Derenin garşı deller Otursam beyle yesem Bu bunu istiy deller Bu gelen kimin gızı Dusta giymiş gırmızı Kulaksındaki küpe Sandım sabah yıldızı Harman yeri hış yeri Sevdiğim yavaş yeri Yüzündeki hımışlar Öpüş yeri diş yeri Cara çala çala Çıktım bir yüce dala Korkiyrim düşer öllim Sevdiğimi eller ala Emmim oğlu sen misin Bir dilim hıyar mısın Elindeki gümüş bıçak Vurmaya gıyar mısın." "Babalarımız dedelerimizden, onlardan biz öğrendik." dediği bu türküleri şimdi çocuklarına öğretmeye başladığını söyleyen Ramadan, "Evde eşine bu türkülerden hangisini söylüyorsun?" sorusuna gülerek, "Alayını da söylerim." diye cevap verdi. Dillerinde Kıpçak Türkçesi özellikleri daha baskın Lübnan Türk ağızları hakkında saha çalışmaları yaparak bu konuda bir kitap ve çok sayıda makale yayımlayan Alanya Alaaddin Keykubat Üniversitesi Öğretim Üyesi Türkolog Prof. Dr. Özgür Kasım Aydemir, AA muhabirine yaptığı açıklamada, Lübnan'da homojen tek bir Türkmen ağzından bahsetmenin mümkün olmadığını söyledi. Dil verilerinden anlaşıldığına göre Lübnan’da Türkçenin farklı dil adacıkları bulunduğunu belirten Aydemir, bu doğrultuda Lübnan’daki en eski Türk varlığının Bekaa Vadisi’nde olduğunun söylenebileceğini kaydetti. Bekaa'daki Türkmenler arasında Kıpçak Türkçesi özelliklerinin baskın olduğunu dile getiren Aydemir, Lübnan'ın Akkar ve Trablusşam gibi diğer şehirlerinde bulunan Türkmenlerin ise dil verilerinden hareketle Oğuz olduğunun anlaşıldığını belirtti. Aydemir, Bekaa Vadisi'ndeki Kıpçak asıllı Türkmenler içinde kendilerini “Kagara Koyunlu” olarak adlandıran Karakoyunluların karakteristik Kıpçak dil verilerini ve 950 yıl önce yazılmış Divânu Lügâti’t-Türk’teki söz varlığını koruduklarını, bunun da Türkçe açısından çok değerli olduğunu vurguladı. Lübnan'da 8. yüzyılda başlayan öncü Türk yerleşiminin Bekaa Vadisi’ne yapıldığını, Türklerin asıl nüfus yoğunluğuna ise Moğol istilâsının önünden çekilerek Anadolu’dan gelen Türkmen kafileleri ile ulaştığını belirten Aydemir, "Lübnan’daki Türk varlığının en ihtiyatlı ifadeyle Anadolu’yla eş zamanlı olduğunu söyleyebiliriz." dedi. Akkar ve Trablusşam civarında yaşayan Türkmenlerin dil verilerinin de çok değerli olduğunu kaydeden Aydemir’e göre özellikle Bekaa Vadisi'ndeki Kıpçak özelliği gösteren Türk yerleşimlerinde hâlâ yaşatılan arkaik (eskicil) dil verileri ile sözlü tarihin içeriği "kültürel kimliğin kadim ve nadide verilerini barındıran bir zenginliğe" sahip. Türkolog Aydemir, "Özellikle orta yaş üstü kaynak kişilerden derlenmiş dil özelliklerinden bunu anlıyoruz. Sahadaki sözlü tarih verilerinin kaynakları desteklemesi de kültürel çalışmalar için bir değer ifade ediyor." ifadelerini kullandı.