ABD Temsilciler Meclisi Başkanı Nancy Pelosi, uzun bir süredir Çin yönetimine eleştirileriyle biliniyor. ABD’de protokolde Başkan Yardımcısı Kamala Harris’ten sonra gelen Pelosi, Tayvan'a gerçekleştirdiği ziyaretle birlikte, 1997’de bölgeye giden dönemin Temsilciler Meclisi Başkanı Newt Gingrich’ten sonra Tayvan’ı ziyaret eden en üst düzey Amerikalı yetkili oldu. 4 Haziran 1989’da Pekin’deki Tiananmen Meydanı’nda demokrasi yanlısı gösteriler Çin ordusu tarafından kanlı bir şekilde bastırılmıştı. Pelosi, katliamdan iki yıl sonra Tiananmen Meydanı’nı ziyaret etmiş ve bir grup Kongre üyesiyle birlikte “Demokrasi için ölenler anısına diye pankart asmıştı. Çin yönetimi zaman içinde Pelosi’den duyduğu rahatsızlığı gizlemedi. Pekin yönetimi bir defasında Pelosi için “yalanlar ve dezenformasyonla dolu” demişti. Tayvan’ı kendi toprağı olarak gören Çin yönetimi, bu toprakları anakarayla birleştirmek için güç kullanma seçeneğini dışlamıyor. Pekin, Tayvan’ın bağımsızlığını tanımaması için birçok ülkeye baskı uyguluyor. Pekin yönetimi son olarak, Pelosi’nin olası bir Tayvan ziyaretinin ciddi sonuçları olacağı uyarısında bulundu. Pelosi’nin Asya turu resmi olarak Singapur, Malezya, Güney Kore ve Japonya’yı kapsıyor. Çin'in uyarılarına rağmen akşam saatlerinde Pelosi, Taipei'ye vardı. Çin’le ABD arasındaki gerilimin arttığı bir ortamda Beyaz Saray yetkililerinin Pelosi’yi bu ziyaretten vazgeçirmeye çalıştığı söylendi. ABD Başkanı Joe Biden gazetecilere “Ordu bunun iyi bir fikir olmadığını düşünüyor” dedi. Pelosi Çinli yetkilileri ilk kez kızdırmıyor: 1991 Tiananmen Meydanı ziyareti Tiananmen’de protestoların bastırılmasından iki yıl sonra, o dönem California milletvekili olan Pelosi başkenti ziyaret etmişti. Ziyaret sırasında iki Kongre üyesiyle birlikte, kendilerine eşlik eden Çinli görevlileri atlatan Pelosi, Tiananmen Meydanı’na gelmiş ve burada elle yazılmış pankartını açmıştı. https://twitter.com/SpeakerPelosi/status/1136052504742027265?s=20&t=CvNOM615d8N2XZtkXGrrSA Pelosi üç yıl önce Tiananmen olaylarının yıldönümünde de şunları yazmıştı: “28 yıl önce herkesin layık olduğu haysiyet ve insan hakları için mücadele eden öğrenciler, işçiler ve sıradan insanların cesaret ve fedakarlığını anmak için Tiananmen Meydanı’nı ziyaret etmiştik. Bugüne kadar onların öykülerini dünyayla paylaşmayı görev bildik.” Bazıları Pelosi’nin ziyaretteki eylemlerini eleştirdi. CNN’in eski Pekin Büro Şefi Mike Chinoy, Foreign Policy dergisindeki yazısında meydanda gözaltına alınmasının nedeninin Pelosi olduğunu belirtti. Pelosi’nin meydanda ne yapmayı planladığından haberi olmadığını ifade eden Chinoy, polisin yabancı konukları gözaltına alamadığı için kendisini gözaltına aldığını ve birkaç saat nezarette kaldığını belirtti: “Bu, Pelosi’nin sonuçları ne olursa olsun, Çin Komünist Partisi’nin gözüne sokmak için tasarlanmış yüksek profilli eylemlere meyilli olduğunu gördüğüm ilk olaydı.” 1989’da Çin’i kınayan bir karar tasarısına öncülük eden Pelosi, yıllar içinde Tiananmen’i hep bir katliam olarak niteledi. Pelosi, bu yıl Tiananmen’in 33’üncü yıldönümünde yayımladığı açıklamada “baskıcı Komünist Parti rejimini” eleştirdi ve protestoları “siyasi cesaretin en önemli örneklerinden biri” olarak tanımladı. Hu’ya mektuplar Pelosi, 2002’de Çin Devlet Başkanı Hu Jintao’ya Çin ve Tibet’te hapisteki aktivistlerle ilgili kaygılarını ilettiği ve bu kişilerin serbest bırakılması çağrısının yer aldığı dört mektup vermeye çalıştı. Hu mektupları almadı. Nancy Pelosi, yedi yıl sonra, bu kez Devlet Başkanı olan Hu’ya elden bir mektup verdi. Pelosi mektupta aralarında önde gelen Çinli muhalif Liu Şiaobo’nun da bulunduğu siyasi tutsakların salıverilmesini istedi. Liu, 2010’da Nobel Barış Ödülü’nü kazandı. Ama ödül töreni için Norveç’e gitmesine izin verilmedi. Liu, 2017’de hapiste kanserden öldü. Olimpiyat manevraları Pelosi 1993’te insan hakları ihlalleri suçlamaları nedeniyle Çin’in Olimpiyat Oyunları’na ev sahipliği yapmasına karşı çıktı. 2008’de dönemin ABD Başkanı Geroge W. Bush’u 2008 Yaz Olimpiyat Oyunları’nın açılış törenini boykot etmesi için ikna etmeye çalışan ancak başarısız olan Kongre üyelerinden biriydi. Pelosi bu yıl Temsilciler Meclisi Başkanı olarak, Uygur Türklerine muamelesinden dolayı 2022 Pekin Kış Olimpiyatları’na yönelik diplomatik boykota öncülük etti. Nancy Pelosi, “Devam eden soykırımın gölgesinde Çin’e gidecek devlet başkanları, siz orada koltuklarınızda otururken dünyanın herhangi bir yerindeki insan hakları ihlallerini eleştirme hakkınız olacak mı?” dedi. Çin’in Washington Büyükelçiliği buna yanıt olarak “ABD’li siyasetçilerin Çin’e karşı temelsiz eleştiriler yöneltme hakkı olmadığını belirtti. Yıllar içinde Pelosi Çin’in ticaret statüsünün insan hakları siciline bağlanması için çaba harcadı. Aynı şekilde Çin’in Dünya Ticaret Örgütü üyeliği için de koşullar getirilmesi gerektiğini savundu. 47 yaşında aktif siyasete girdi 1940’d doğan Pelosi’nin babası eski bir Baltimore Belediye Başkanı’ydı. Daha 12 yaşındayken ilk kez Demokrat Parti’nin bir kongresine katıldı. 20 yaşındayken, birkaç yıl sonra suikaste kurban gidecek olan John F. Kennedy’nin başkanlık yemin törenine katıldı. Siyasete tam anlamıyla girdiğinde ise 47 yaşındaydı ve eşi Paul Pelosi’den olan beş çocuğunun tamamı üniversiteye başlamıştı. Pelosi 1987’de hayatını kaybeden bir Demokrat parlamenter koltuğu için yapılan seçimi kazandı ve o günden bu yana San Fransisco bölgelerini Kongre’de temsil ediyor. Bugün Temsilciler Meclisi Başkanı olarak üçüncü döneminde. Bu rol onu aynı zamanda, başkan yardımcısından sonra ABD hükümetinde üçüncü sıraya koyuyor. Pelosi Meclis Başkanı olan ilk kadın ünvanını da taşıyor. Pelosi’nin siyasi kariyerine Çin hakim oldu denilemez. Californialı siyasetçi 2003’teki Irak Savaşı’na kamuoyu önünde karşı çıktı. LGBT hakları için de mücadele etti. Pelosi Yüksek Mahkeme’nin verdiği kürtaj kararına da sert muhalefet gösterdi. Kaynak: BBC