Yahudi bir politikacı olan Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenskiy, İsrail'i takip edilmesi gereken siyasi bir model olarak gördü. Hatta ülkesini "büyük İsrail" olarak tanımladı ve Tel Aviv ile yakın bağlar kurmayı savundu.
Ancak kurulduğu tarihten bu yana Ukrayna gibi ülkeler de dahil olmak üzere Doğu Avrupa'dan çok sayıda Yahudi göçmen alan İsrail, Zelenskiy hükümetinin Rusya'ya karşı direnişini desteklemekte tereddüt ederek Kiev ile ilişkileri karmaşık hale getirdi.
İsrail dışişleri bakanlığının eski genel müdürü Alon Liel'e göre, İsrail'in Ukrayna ile ilişkilerini etkileyen bir diğer faktör ise İsrail'in Suriye'deki faaliyetlerinin Rusya'nın onayına bağımlı olması. Çünkü İsrail İran yanlısı Şii gruplara saldırmak için Kremlin'in onayına muhtaç. Dolayısıyla İsrail ve Ukrayna ilişkileri bu açıdan zor bir çıkmazda.
Liel, İsrail'in Rusya'ya muhtaç olduğunu tekrarlıyor. Çünkü Rusya'dan daha fazla Yahudi göçü almasından, Netanyahu'nun saldırgan politikasının hedefi olan İran'ın Rusya ile müttefik olmasına kadar uzanan başka kritik nedenler bulunmakta.
"Bütün bu hususlarda Rusya İsrail'e üstün gelirken, Ukrayna Yahudi devletinin kritik çıkarlarını pek önemsemiyor" diyor Liel sözlerinin devamında.
Liel'e göre, önceki Yair Lapid başkanlığındaki İsrail hükümetinin Batı yanlısı ideolojik yönelimi Ukrayna'ya daha yakınken, Netanyahu'nun saf çıkar temelli politikaları Ukrayna'nın çektiği acıdan çok Rus bağlarını önemsiyor.
Peki İsrail İçin Ne Önemli?
Liel, TRT World'e Zelenskiy'in Yahudiliği veya İsrail'e yakınlığı "bir faktör" değil çünkü mevcut "İsrail politikası çok alaycı" açıklamalarında bulundu. İsrail politikası daha çok “Putin gibi Yahudi olmayan biri mi yoksa Zelenskiy gibi bir Yahudi mi bize daha çok yardımcı olabilir?" İşe yarayacaksa Yahudi olmayanı seçmeye razılar.
Liel'e göre, “İsrail'in Suriye'deki saldırılarını sınırlayabilecek tek ülke Rusya. Eğer İsrail'in Moskova ile arası iyi olursa yine Rusya İran'a daha az silah tedarik edebilecek tek ülke. Rusya, Yahudilerin İsrail'e göçüne de sınır koyabilir. Yani tüm bu paket program, İsrail politikasının bundan sonra Ukrayna'yı daha az destekleyeceğini gösteriyor."
İsrail Ukrayna'yı Silahlandırabilir Mi?
Batılı devletlerin aksine İsrail, Rusya'nın Doğu Avrupa ülkesine yönelik saldırısı sırasında Ukrayna'yı silahlandırmayı reddetti ve bu durum, zaman zaman Tel Aviv'in Ukrayna kriziyle ilgili bazı uluslararası etkinliklere katılmasına karşı lobi yapan Kiev'i kızdırdı.
Ancak Ekim ayında, son İsrail seçimlerinden önce Netanyahu, iktidara seçilirse Ukrayna'ya silah göndermeyi düşüneceğini öne sürdü. "Bence [Putin] büyük bir Rus krallığını yeniden kurma vizyonu tarafından yönlendiriliyor ve umarım bu konuda ikinci kez düşünür" dedi. Bu söylem, Vladimir Putin ile yakın ilişkileri olan Netanyahu gibi bir siyasetçi için şaşırtıcı bir açıklama olarak görüldü.
Ancak Liel, Netanyahu'nun açıklamasını kabul etmiyor. “Yeni kitabını satmak için ABD'de turneye çıktı. Ve Amerikalılar, Ukraynalılara daha fazla yardım edip etmeyeceği konusunda ona pek çok soru sordu. Sonuç olarak Amerikalıların hoşuna giden bir açıklama yaptı,” diyor Liel.
Eski üst düzey İsrailli diplomata göre, İsrail Ukrayna'ya silah satmayacak çünkü Yahudi devleti, Rusya'nın Tel Aviv'in Suriye'de saldırı düzenleme yeteneği üzerindeki sınırlayıcı gücünden ve Moskova'nın İran'la teknoloji ve askeri işbirliğinden endişe ediyor.
Suriye ihtilafında Rusya, Esed rejiminin müttefiki olurken, İsrail, Şam ve müttefiki olan İran'ın amansız bir düşmanı. Sonuç olarak İsrail uzun süredir Suriye'deki İran yanlısı gruplar ile komşu Lübnan'daki bir başka Şii grup olan Hizbullah'ın işbirliğini artırması halinde bunun Yahudi devleti için ciddi güvenlik sorunları yaratabileceğinden korkuyor.
Geçen hafta, İsrail'in Şam havaalanını bombalaması sırasında, İsrail-Rusya ilişkilerindeki yakınlık bir kez daha ortaya çıktı çünkü Moskova, havaalanına büyük ölçüde zarar veren Tel Aviv'in saldırılarından müttefikini korumak için hiçbir şey yapmadı. Liel, “Kimse İsrail'i sınırlamıyor. Bu, bu hükümet için çok önemli,” ifadelerini kullandı.
Liel, İsrail'in önceki Lapid hükümeti altında ekonomik yardım açısından Ukrayna'ya yönelik artan cömertliğinin Netanyahu yönetimi altında da "duracağını" ön görüyor. Eski diplomat, Lapid hükümeti döneminde "Ukrayna'ya daha çok yardım ettik ve Ruslar bile çok rahatsız oldu" diyor.
Kaynak: TRT World
