Şam’daki ikinci el kıyafet satıcılarından biri olan Hüsam, Şarku’l Avsat’a, ikinci el kıyafet pazarlarının çok rağbet gördüğünü söylerken “Suriye lirasının yabancı para birimlerine karşı keskin düşüşünden etkilenen yeni giysi fiyatlarındaki artış nedeniyle ikinci el kıyafet satışları daha aktif hale geldi. Yüksek fiyatlar Suriye’de hayatın her alanında etkili olduktan sonra, zor yaşam koşulları gölgesinde, önceliklerin yiyecek-içecek alınması ve çocukların eğitim masraflarının karşılanmasına indirgenmesi ile ikinci el giysiler pek çok kişi için makul hale geldi. Tezgahlardaki giysi yığınlarını karıştıran insan kalabalığı, ekonomik durumun dalgalanması ile insanların ne kadar kötü şartlara ulaştığını düşündürüyor” ifadelerine de yer verdi. Dera kırsalında ikinci el giyim mağazasının sahibi olan Hammam ise, “Ekonomik değişimler ve yüksek fiyatlar ile insanların tüketim şekilleri değişti. Çoğu artık ikinci el giyse dükkanlarına gidiyor ve dış görünüşlerine pek önem vermiyor, öncelikleri en önemli ihtiyaçlarını almak için tasarruf yapmak oldu. İnsanlar açlığın eşiğinde yaşıyor ve buradaki ikinci el giysi fiyatları toplumun çoğu kesimi için kabul edilebilir ve makul bir seçenek oluyor” ifadelerini kullandı. Hammam ayrıca “Artık, 3 yıl önce olduğu gibi sadece en fakir kesimlere satış yapmıyoruz. Bugün toplumun her kesimi ikinci el dükkanlarına giriyor ve bu caddede beş ikinci el dükkanı var. Mevsimlerde ve bayramlarda kalabalık çok oluyor. Bu, Suriye’nin güneyindeki tüm bölgelerdeki ikinci el kıyafet pazarının hızlı bir büyümeye tanık olduğunun ve neredeyse toplumun yüzde 70’ine varan şekilde büyük bir kesimi kazandığını kanılıyor” ifadelerine de yer verdi. Devlet sektöründe çalışan, ikinci el giysi dükkanlarında gezinen, Dera şehrinden 47 yaşındaki Said “Kışın okula gitmek için kalın giysilere ihtiyacı olan 5 çocuğum var. Onlara ve aylık 94 bin Suriye lirasından oluşan gelirime uygun olanı bulmak için ikinci el giysi pazarına geldim. Yeni kışlık kabanın orta kalite ve yerel endüstri ise fiyatı 50 bin lirayı aşıyor” dedi. Said “Sadece iki yıl önce durum daha iyiydi ama yaklaşık bir yıl önce başlayan fiyat artışı ile yeni kıyafetlerin fiyatları çılgınca yükseldi. Orta kalite yeni pantolonun fiyatı 35 bin Suriye lirasına, kışlık sentetik yünden dokunmuş kazak fiyatı 25 bin liraya ulaştı. Çocuklarıma yeni giysiler almak istesem, maaşım çocuklarından birini giydirmeye bile yetmez. Bu fiyatlar, diğer insanlarla birlikte beni de daha ucuz olan alternatifleri düşünmeye yönlendirdi” dedi. İkinci el giysi pazarında iyi bir pantolonun fiyatı 15 bin Suriye lirası veya altına, kaliteli bir kışlık mont 30 ila 50 bin lira arasında ve bir kazak ise kalitesine bağlı olarak 10 ila 20 bin Suriye liraya satılıyor. Dera’nın doğu kırsalında yaşayan 50 yaşında ev hanımı Suat şunları söyledi: “Ebeveynlerin aile yönetimindeki zorlukları, çılgınca yüksek fiyatlar sebebiyle iyice arttı. Zira dolar ve döviz kuru fiyatların belirlenmesinde etkili oluyor. Ben çocuklarım ikinci el kıyafet pazarlarından kıyafet alıyorum. Artık kimse yüksek kaliteyi veya markayı düşünmüyor. Çünkü makul bir çözümle karşı karşıyayız ve şu anda tek düşündüğümüz insanlara değil çocuklarımıza uyan kıyafetleri seçmek.” Dera’da yeni giysiler satan bir mağaza sahibi olan 52 yaşındaki Raad’a göre, geçtiğimiz iki yılda mağazalarının üç şubesini kapattığını, şubelerindeki 20 çalışanının satın alma gücünün düşmesinin ardından işten çıkarıldığını ve Dera’daki ana şubeyi elinde tuttuğunu ve oğlunun tek başına dükkanın işlerini yürüttüğünü belirtti. İkinci el giysi pazarının yeni giyim pazarı üzerindeki etkisi sorulduğunda, Raad şunları söyledi: “Asıl etki, ülkenin ekonomik durumundan ve özellikle akaryakıtın yüksek fiyatı ve piyasalardaki kıtlığından sonra hayatın her alanına hakim olan yüksek fiyatlardan kaynaklanıyor. Bir litre benzinin fiyatı 12 bin Suriye lirasına, motorinin fiyatı 6 bin Suriye lirasına ulaşırken malların taşınması ve fabrikalarda üretilmesinin maliyeti üçe katladı. Bu çöküşe, Suriye lirasının yabancı para birimleri karşısındaki düşüş de eklendi. Ticaret, karaborsa kuruna göre dolar üzerinde dayanıyor. Bir satış yaptığımızda Suriye lirası kuru üzerinden hesapladıktan sonra dolar değerine dayalı olarak satıyoruz. İkinci el giyim pazarı, hazır giyim mağazalarına alternatif haline geldi.” Şark'ul Avsat