Türkiye, Rusya’nın tarım ürünlerinin dünya pazarlarına ihracı konusunda ABD’den güvence aldığını ve ABD'yi bunu resmi olarak açıklamaya çağırdığını duyurdu. Buna karşın 22 Temmuz’da İstanbul’da imzalanan Tahıl Koridoru Anlaşması’nın uzatılmasına ilişkin Moskova’dan net bir yanıt alamadığını da açıkladı.
Cumhurbaşkanlığı Sözcüsü İbrahim Kalın, ABD’li muhataplarıyla yaptıkları görüşmelerde Rus tahılının dünya pazarlarına ihracı konusunda güvence aldıklarını söyledi. Rus tahılının ihracına herhangi bir yaptırım uygulanmadığını belirten Kalın, ABD’li muhataplarına sorunu çözmek için bunu iletmelerini söylediğini aktardı. Kalın, dün bir televizyon kanalına yaptığı açıklamada, Türkiye'nin Ukrayna'dan tahıl sevkiyatını sağlayan Tahıl Koridoru Anlaşması’nın uzatılması konusunda Moskova'dan net bir yanıt alamadıklarını belirtti. Türkiye’nin ve Birleşmiş Milletler'in (BM) bu konuda Rusya ile temaslarını sürdürdüklerine işaret eden Cumhurbaşkanlığı Sözcüsü, anlaşmanın 6 ay ya da bir yıl daha uzatılmasının ideal olacağını vurguladı.
Rusya, Ukrayna, Türkiye ve BM tarafından 22 Temmuz’da İstanbul’da imzalanan, Karadeniz’den dünyaya geçiş için güvenli bir koridor açılmasına ve Ukrayna'dan tahıl sevkiyatının güvence altına alınmasına ilişkin birbiriyle ilişkili iki anlaşma, 24 Şubat’ta Ukrayna’yı askeri olarak işgal etmeye başlaması nedeniyle Rusya'dan dünya pazarlarına yapılan tarım ürünleri ve gübre ihracatına getirilen kısıtlamaların kaldırılmasını öngörüyordu. Rusya, tahıl ihracatına ilişkin anlaşmanın çalışmadığını açıklarken Türkiye, Ukrayna'nın Tahıl Koridoru Anlaşması’nı uzatma konusunda bir sorunu olmadığını belirtti. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, geçtiğimiz hafta Astana’da yapılan Bağımsız Devletler Topluluğu (BDT) Devlet Başkanları Toplantısı sırasında Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ile Tahıl Koridoru Anlaşması’nın uzatılması konusunu görüştü. Cumhurbaşkanı Erdoğan, görüşmede Türkiye'nin gıda tedarik zincirlerini güvence altına almak ve gıda güvenliğini ve dünya barışını sağlamak amacıyla önümüzdeki dört ay boyunca tahıl sevkiyatı koridorunun açık tutulması gerektiğini düşündüğünü vurguladı. Putin ile yaptığı görüşmede ülkesinin İstanbul’da imzalanan anlaşmayı sürdürmek, pekiştirmek ve Rusya’nın tahıl ve gübre ihracatını Türkiye üzerinden az gelişmiş ülkelere sevk etme konusundaki kararlılığının altını çizen Cumhurbaşkanı Erdoğan, Türkiye’nin ve Rusya'nın bu aşamada tahıl koridoru konusunda atacakları adımların, isim vermeden ‘belli başlı bazı çevreleri’ üzerken, az gelişmiş ülkeleri memnun edeceğini belirtti.
Öte yandan Putin, yoksul ülkelerin hala az miktarda tahıl aldığını, İstanbul’daki anlaşma kapsamında Ukrayna’dan tahıl alan ülkelerin Erdoğan’a minnettar olması gerektiğini söyledi.
Türkiye’den pazartesi günü yapılan açıklamada, İstanbul’daki tahıl koridoru anlaşması çerçevesinde Ukrayna tahılının yalnızca yüzde 5,6'sının yoksul veya az gelişmiş ülkelere gönderildiğini, buna karşın yüzde 63'ünün Avrupa ülkelerine, yüzde 24'ünün Asya'ya ve yüzde 13'ünün Afrika'ya gittiğini duyurdu. Açıklamaya göre anlaşmanın yürürlüğe girdiği Ağustos ayı başlarından bu yana, Karadeniz'deki Ukrayna limanlarından yola çıkan 345 gemi ile toplam 7,7 milyon ton tahıl taşındı.
Cumhurbaşkanlığı Sözcüsü Kalın, pazartesiyi salıya bağlayan gece, ABD Ulusal Güvenlik Danışmanı Jake Sullivan ile yaptığı telefon görüşmesinde, Ukrayna savaşındaki son gelişmelerin yanı sıra diğer ikili ve uluslararası meselelere değindi. İki hafta önce İstanbul'da bir araya gelen Türk ve ABD’li yetkililer, Ukrayna’da çatışmaların ve şiddetin artmasından duydukları endişeyi dile getirirken savaşın küresel barışa, istikrara, ekonomiye, enerji ve gıda güvenliğine verdiği zararı azaltmak için her türlü diplomatik çabanın önemini vurguladılar.
Kalın, Türkiye’nin İstanbul’da imzalanan Tahıl Sevkiyatı Anlaşması'nın uzatılması da dahil olmak üzere çözüm için girişimlerini sürdürmeye kararlı olduğunu vurguladı. ABD'nin Ankara Büyükelçisi Jeffry Flake ise yaptığı açıklamada, “NATO müttefiklerimizle ortak çabalarımız, Rusya’nın Ukrayna'daki acımasız ve affedilmez savaşını sona erdirmeye odaklanmış durumda” ifadelerini kullandı. Büyükelçi Flake, Türkiye’nin özellikle gıda güvenliğini ileri bir düzeye taşıyarak ve Ukrayna ile Rusya arasındaki diyalogu teşvik ederek destek sağlamaya devam ettiğini kaydetti. ABD’li Büyükelçi, dün büyükelçiliğin Twitter hesabından yaptığı açıklamada, “Son zamanlarda bana Ege'de güvenlik konusunda ABD'nin tutumunda bir değişiklik olup olmadığı soruluyor, cevabım hayır. NATO müttefiklerimiz Türkiye ve Yunanistan ile güvenlik alanındaki işbirliğimiz, ortaklardan biri lehine taraf tutmaya ya da dengeyi bozmaya yönelik bir tutuma dayanmıyor” dedi.
Büyükelçi Flake, açıklamasını şöyle sürdürdü:
“Şu an ortak çabalarımız, Rusya’nın Ukrayna’daki acımasız ve haksız savaşını sonlandırmaya odaklanmış durumda. Yunanistan ile savunma alanındaki işbirliğimiz, Ukrayna’yı ve Orta ve Doğu Avrupa’daki NATO müttefiklerimizi destekleyerek, NATO’nun doğu kanadını güçlendirmektedir. NATO Müttefiklerimiz Türkiye ve Yunanistan ile paylaştığımız başlıca hedef, bölgenin tamamında barışın, güvenliğin ve istikrarın sağlanmasıdır.”
Şark'ul Avsat'ın haberine göre Türkiye kısa süre önce ABD'yi Yunanistan'ı Ege Denizi'ndeki askeri olmayan statüye sahip adaları silahlandırmada desteklemek ve 1978 yılından beri Kıbrıs’a uygulanan silah ambargosunu kaldırarak Kıbrıs'taki dengeleri bozmakla suçlamıştı.
