Enerjide büyük oranda Cezayir'in kaynaklarına ihtiyaç duyan İspanya, Batı Sahra politikasında yaptığı sert değişiklikle karşısına aldığı bu ülkenin uygulayacağı kararlara bağlı olarak orta ve uzun vadede ciddi bir enerji krizi yaşama riski aldı.
Batı Sahra sorununda, 47 yıldır sürdürdüğü tarafsızlık politikasına son veren İspanya, Fas'ın bu bölge için istediği "genişletilmiş özerklik" önerisine destek veren bir politikayla Fas ile ilişkilerini düzeltse de bu kez Cezayir ile sorunlar yaşamaya başladı.
Cezayir'in ilk tepkisi düzensiz göçmenlerin geri alımının ve direkt uçuşların durdurulması oldu
Madrid Büyükelçisini istişare amacıyla merkeze çeken Cezayir, "beklemedikleri ve hayal kırıklığına uğradıkları" bu gelişme karşısında, acele hareket etmeden İspanya'ya vereceği karşılığın analizlerini yapıyor.
Cezayir yönetimi ilk aşamada, kendi topraklarından çıkan ve İspanya'ya giden düzensiz göçmenlerin geri alımı ilgili tüm yolları askıya alırken, İspanyol havayolu şirketi İberia'nın Cezayir-Madrid ve iki ülke arasındaki diğer direkt uçuşlarını durdurdu.
İspanya ise Cezayir'den gelecek tepkileri yumuşatmak amacıyla, bu Kuzey Afrika ülkesince yolsuzluk ve terörizme destekle suçlanan, İspanya'ya kaçan eski asker Mohamed Benhalima'yı talep edildiği şekilde Cezayir'e gönderdi.
Cezayir yönetimi olası diğer yaptırımları ise masada analiz etmeye devam ediyor.
Cezayir Dışişleri Bakanlığı Genel Sekreteri Kaid Chakib, Roma'da bir grup yabancı basın mensubuna yaptığı değerlendirmede, "Özel olarak enerji alanında olmayabilir ama Cezayir'in İspanya ile ileride nasıl bir tutum içine gireceğini belirlemesi için bu ülkeyle tüm alanlarda yaptığı anlaşmaları gözden geçireceği açık." dedi.
Chakib, doğal gaz ve petrol satışında hızlı bir değişimin olmayacağını belirtti ancak mevcut sözleşmelerin yenileme sürecinde (2030) değişikliklerin olabileceği uyarısında bulundu.
İtalya'nın ardından Cezayir'den en fazla gaz alan ikinci ülke olan İspanya, toplam doğal gaz ihtiyacının yüzde 43'ünü bu ülkeden karşılıyor.
İspanya, Endüstri, Ticaret ve Turizm Bakanlığının verilerine göre, Ocak 2021-Ocak 2022 döneminde bu Kuzey Afrika ülkesinden 2 milyar 600 milyon avrosu boru hattı ve gemiyle gönderilen doğal gaz olmak üzere toplamda 4 milyar 300 milyon avroluk fosil yakıt aldı.
İspanya, Cezayir'den petrol alımında ise Fransa, İngiltere, Hollanda ve Belçika'dan sonra 5. sırada bulunuyor.
İkili ticari ilişkilerde de Ocak-Ağustos 2021 döneminde İspanya'dan Cezayir'e yapılan ihracat 1 milyar 242 milyon avro, ithalat ise 2 milyar 556 milyon avro olarak gerçekleşirken, olası bir ticari engellemenin İspanya kadar Cezayir'i de etkileyebileceği biliniyor.
Cezayir'in İspanya üzerine baskı uygulayabileceği "çok az silahın olduğu" konusunda hemfikir olan uzmanlar, Fas ile yaşadığı diplomatik krizden dolayı Cezayir'in Ekim 2021'de Magrep-Avrupa gaz hattını kapatmasıyla İspanya'nın buradan aldığı gazın yüzde 43'lerden şubat ayı itibariyle yüzde 23'e kadar gerilediğinin altını çiziyor.
Barselona Üniversitesi Stratigrafi ve Tarihsel Jeoloji Profesörü Mariano Marzo, İspanya-Cezayir ilişkilerinin enerji boyutuna ilişkin "Rusya-Ukrayna savaşından dolayı Cezayir'in elinde, nihayet gazını boru hattıyla Avrupa'ya ulaştırma fırsatı var. Batı Sahra sorunu Cezayir'in tavrını değiştirecekmiş gibi gözükse de Avrupa'daki mevcut enerji krizinden elde edeceği fırsatlar onu tekrar değerlendirme yapmaya itecektir. Avrupa'nın enerji alternatifleri arasında güneyden gelecek gaz da önemli bir yer tutacaktır ve çok daha ucuz olacaktır." ifadelerini kullandı.
Elcano Kraliyet Enstitüsü Enerji ve İklim Programı Direktörü Gonzalo Escribano da Rusya-Ukrayna savaşıyla daha da artan enerji krizinin Avrupa'nın ve İspanya'nın bu konuda ne kadar geç kaldığının bir göstergesi olduğunu vurguladı.
İspanya'nın toplam gaz alımının yüzde 5'inden azını Rusya'dan karşıladığını, o yüzden enerji ihtiyacında Afrika'ya bağımlılığının daha fazla olduğunu aktaran Escribano, Avrupa'da tüm alternatiflerin masada olduğu bir dönemde Cezayir'in elindeki fırsatı en iyi şekilde değerlendirmeye çalışacağını kaydetti.
