Etiyopya'da ordu ve eski iktidar ortağı Tigray Halk Kurtuluş Cephesi (TPLF) arasında yapılan barışın ardından Tigray'da hayat normale dönmeye başlarken, imzalanan barış anlaşmasında son aşamaya gelindi.
Ülkede yıllarca iktidarın ortaklarından olan TPLF ve ordu arasında süren çatışmalara Kasım 2022'de son veren anlaşmanın hemen hemen tüm maddeleri uygulamaya geçirildi.
Anlaşmada henüz uygulanmayan tek madde, TPLF'nin isminin terör örgütleri listesinden kaldırılması ve geçici hükümetin kurulması oldu.
Başbakan Abiy Ahmed'in Güvenlik Danışmanı Redwan Hüseyin, TPLF'nin ağır silahlarını bırakması sonrası meclisin TPLF'yi çok yakında terör örgütü listesinden çıkaracağını duyurdu.
Her iki tarafın da askeri ve ekonomik olarak yorgun düşmeye başlaması sonrası yapılan anlaşmada, meclisin aldığı karar sonrası Tigray'da bir hafta içinde geçici hükümetin kurulacağı ve ardından seçim takviminin ortaya konacağı belirtiliyor.
Seçimle, TPLF'nin Etiyopya Halkların Temsilcileri Meclisi'ne geri dönmesi ve bölgenin yönetimini yeniden ele alması bekleniyor.
Anlaşma maddelerinde yer almayan, esir tutulan ve gözaltına alınan kişilerin durumunun ne olacağı ve savaş suçu işleyenlerin nasıl yargılanacağına ilişkin konular ise belirsizliğini koruyor.
- Silahlar orduya teslim edildi
2 Kasım 2022'de imzalanan ve geride kalan 3 ayda büyük ölçüde tamamlanan barış anlaşması, hem Tigray ve hem de diğer halklar arasında yeniden huzurun sağlanmasına kapı araladı.
Önce hafif ve ardından ağır silahlarını Etiyopya'ya teslim eden TPLF, kara yolları ve havalimanları gibi tesisleri de hükümetin kontrolüne verdi.
Federal polis teşkilatının yeniden bölgeye dönmesinin ardından Etiyopya ordusunun kullandığı farklı etnik gruplardaki milisler de bölgeyi terk etti.
Henüz resmen duyurulmamış olsa da Etiyopya'ya yardım için bölgeye giren Eritre birliklerinin de çoğunun bölgeden ayrıldığı belirtiliyor.
- Temel hizmetler yeniden sağlandı
Aylarca abluka altında tutulan ve kara yolu erişiminin dahi bulunmadığı 6-7 milyon nüfuslu eyalette elektrik, telefon ve bankacılık gibi hizmetler yeniden sağlandı.
Hastane, okul ve benzeri yapıların büyük hasara uğradığı bölgeye uçuşların yeniden başlamasıyla çok sayıda bürokrat Tigray'ı ziyaret etti.
Bölgenin yeniden ayağa kaldırılması için çok sayıda ülke girişim başlattı ve hibe desteğinde bulundu.
- İnsani yardımlar hız kazandı
Kara yolu erişiminin açılmasıyla Birleşmiş Milletler ajansları ve uluslararası yardım kuruluşları da yüzlerce tırlık yardımı bölgeye sevk etti.
Birleşmiş Milletler İnsani Yardım Koordinasyon Ofisi (OCHA), ocak ayı başında Tigray bölgesine Kasım 2022'den bu yana 2 bin 779 tır insani yardım malzemesi gönderdiğini duyurdu.
Son olarak barış anlaşmasına ne ölçüde uyulup uyulmadığını izlemek için kurulan Afrika Birliği gözlemci heyeti de bölgedeki çalışmalarına başladı.
- Geçici hükümet kurulacak
Anlaşmaya göre, TPLF'nin terör listesinden çıkarılmasıyla bir hafta içinde geçici bir hükümet kurularak, bölgede sivil yönetime geçiş yeniden sağlanacak.
Taraflar siyasi farklılıklarını bir kenara bırakarak sivil yönetime ortak olacak.
Etiyopya Ulusal Seçim Komisyonunun hazırladığı takvimle TPLF, hem ulusal meclis hem de bölgesel konsey için seçimlere girebilecek.
Afrika Birliği Afrika Boynuzu Özel Temsilcisi Olusegun Obasanjo, geçen hafta, 2 yıl boyunca süren çatışmalarda yaklaşık 600 bin kişinin yaşamını yitirdiğini tahmin ettiklerini söylemişti.
Yüz binlerce kişinin de yerinden olmasına yol açan savaş, bölgede büyük bir insani dramın yaşanmasına yol açmıştı.
