Uzmanlar, Hamas'ın Gazze Şeridi'nde yıllardır esir tuttuğu İsrailli Avera Mengistu'nun görüntülerini paylaşmasının, esir takası konusunda karşı tarafı harekete geçirme ve yeni kurulan aşırı sağcı Binyamin Netanyahu hükümeti üzerinde "halk baskısı oluşturma" amacı taşıdığını belirtiyor.

Hamas'ın askeri kanadı İzzettin el-Kassam Tugayları'nın esir tuttuğu Mengistu’nun 16 Ocak'ta görüntülü mesajını yayımlamasının ardından İsrail ve Filistin'de konu yeniden tartışılmaya başlandı.

Filistinli siyasi analist ve yazar Husam ed-Decini, Hamas'ın yayınladığı görüntülerin İsrail hükümetine ve yeni Genelkurmay Başkanı Herzi Halevi'ye bazı mesajlar taşıdığını söyledi.

İsrail hükümetinin daha önce dile getirdiği, "Hamas'ın elindeki esirlerin öldüğü" iddialarının yalanlandığını belirten Decini, böylece ellerinde hayatta olan başka esirler de bulunduğu mesajının verildiğini kaydetti.

Hamas'ın görüntüleri yayımlayarak, esir takası meselesini canlandırmayı amaçladığını dile getiren Decini, "Görüntüler, özellikle esirlerin ailesi tarafından Netanyahu hükümetine baskıyı artıracak ve hükümet, İsrail toplumu tarafından ülke içi baskılara maruz kalacak." dedi.

"Zamanlaması önemli"

Analist Mustafa İbrahim de İzzeddin el-Kassam Tugayları'nın videoyu Tel Aviv'in iç politikada krizler yaşadığı, protestolara maruz kaldığı bir dönemde yayımlamasına dikkati çekti.

Hamas'ın muhalefetin ve protestoların gündemde olduğu zamanı seçerek, İsrail kamuoyunda "esirler meselesini" gündeme taşımayı amaçladığını vurgulayan İbrahim, konuyla alakalı ciddi bir hareketlenme olduğu takdirde iki tarafın da şartlarında tavize gidebileceği değerlendirmesinde bulundu.

Esir takası müzakerelerinin yeniden başlaması baskısı

İsrailli siyasi analist Yoni Ben-Menachem ise Hamas'ın Mısır aracılığıyla İsrail'le Netanyahu'nun başbakanlığı sırasında 2011'de İsrailli asker Gilad Şalit karşılığında yaptığı esir takası anlaşmasını anımsattı.

Yeniden böyle zor bir kararı sadece Netanyahu'nun alabileceğini değerlendiren Hamas'ın bu konuda müzakereleri yeniden başlatmak istediği değerlendirmesinde bulunan Ben-Menachem, şunları söyledi:

"Bu, ordunun, İsrailli esirleri Gazze'den geri alamamasından duyduğu hayal kırıklığını dile getiren ve görev süresi dolan Genelkurmay Başkanı Aviv Kochavi'yi utandırma girişimi de... Hamas böylece İsrail sokaklarında psikolojik bir savaş yürütüyor."

Ben-Menachem, bunun ayrıca, Gazze'dekiler başta olmak üzere Filistinli tutukluların ailelerinin bir takas anlaşması için yaptığı baskı nedeniyle Hamas'ın yaşadığı ikilemin bir yansıması olabileceğini ifade etti.

"Esir takası müzakerelerinin yeninden başlayacağını" düşündüğünü aktaran Ben-Menachem, ancak Hamas'ın istediği bedelin kabul edilmeyeceği tahmininde bulundu.

Yeni atanacak müzakere koordinatörü, Tel Aviv'in tutumunu belirleyecek

Haaretz gazetesinden yazar Amos Harel ise bir önceki hükümetin son günlerinde, müzakerelerin ilerleyeceğine dair sinyaller olduğuna dikkati çekti.

Hamas'ın bu dönemde cezaları bitmek üzere ya da sağlık sorunları yaşayan Filistinli tutukluların serbest bırakılması konusuna odaklanarak taviz vermeye hazır olduğunu göstermiş olabileceğini belirten Harel, ancak seçim kampanyaları ve hükümetin değişmesiyle temasların kesildiğini kaydetti.

Netanyahu'nun atadığı müzakere koordinatörünün birkaç hafta önce istifa ettiğini hatırlatan Harel, yeni gelecek koordinatörün esirlerin iadesine ilişkin İsrail Başbakanı'nın verdiği önemi belirleyeceğini ifade etti.

Hamas'ın paylaştığı görüntüler

Hamas'ın askeri kanadı İzzettin el-Kassam Tugayları, 16 Ocak’ta, yıllardır Gazze'de rehin tutulan Etiyopya asıllı İsrailli Mengistu'nun görüntülü mesajını paylaşmıştı.

Görüntülerde İsrailli yetkililere seslenen Mengistu, şunları söylemişti:

"Ben esir Avera Mengistu. Sıkıntı ve acıyla geçen bunca yıldan sonra ben ve arkadaşlarım daha ne kadar burada esaret altında kalacağız? İsrail devleti ve halkı nerede?"

Görüntüler üzerine İsrail Başbakanlığı, ilk aşamada, Hamas'ın yayımladığı videonun doğruluğunu tespit etmenin mümkün olmadığını duyurmuş ve Hamas'ı esir takası konusunda muhtemel bir anlaşma fırsatını baltalamakla suçlamıştı. Ancak İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu dün, Mengistu’nun görüntülerinin doğruluğunu teyit ettiklerini açıklamıştı.

Kassam Tugaylarınca esir alındığı duyurulan İsrailliler

Kassam Tugayları, İsrail'in 2014'te Gazze'ye düzenlediği saldırılar sırasında 2'si asker, 4 İsraillinin esir alındığını duyurmuştu.

İsrail tarafı ise Oron Şaul ve Hadar Goldin isimli askerlerinin savaşta öldüklerini ancak cesetlerinin alıkonulduğunu, biri Etiyopya asıllı (Avera Mengistu) diğeri Arap (Hişam es-Seyyid) olmak üzere 2 vatandaşının da Gazze'de olduğunu ileri sürmüştü.

İsrail Savunma Bakanlığı, daha sonra Gazze savaşında öldüğü duyurulan Goldin ve Şaul adlı askerlerin durumunu "kayıp ve esir" olarak değiştirmişti.

Kassam Tugayları, 28 Haziran 2022'de Gazze'de elinde tuttuğu İsraillilerden Hişam es-Seyyid'in videosunu yayımlamıştı.

Gazze'deki Hamas yetkilisi Yahya Sinvar, Aralık 2022’de yaptığı açıklamada, "İsrail esir takası anlaşmasını ertelerse Kassam Tugayları'nın elindeki İsrail askerlerinin dosyasını sonsuza kadar kapatmakla" tehdit etmişti.