ABD, Cumartesi gecesi İran’ın Fordow, Natanz ve İsfahan’daki üç nükleer tesisine hava saldırısı düzenledi. ABD Başkanı Donald Trump, saldırıların İran’ın nükleer zenginleştirme kapasitesini tamamen yok ettiğini iddia ederken, İran’dan sert tepki geldi. İran, bölgedeki her Amerikan askerinin ve vatandaşının “meşru hedef” olduğunu duyurdu.
Saldırının detayları
ABD’nin saldırısının ardından, İran devlet televizyonunda yayınlanan bir haritada bölgedeki Amerikan üsleri hedef olarak gösterildi. İranlı bir yorumcu, “Siz başlattınız, biz bitireceğiz.” diyerek misilleme sinyali verdi. Al Jazeera Arabic, saldırı öncesinde Washington’ın Tahran’ı bilgilendirdiğini ve tesislerin boşaltıldığını bildirdi. Ancak İran’ın zenginleştirilmiş uranyum stoklarının büyük bir kısmının bu tesislerin dışında tutulduğu ifade edildi.
Misilleme seçenekleri
İran’ın misilleme için birkaç seçeneği bulunuyor:
- ABD askeri üslerine saldırı: İran, Kuveyt, BAE, Katar, Bahreyn ve Irak’taki ABD üslerini hedef alabilir.
- Hürmüz Boğazı’nın kapatılması: İran, dünya petrol ticaretinin yaklaşık %20’sinin geçtiği Hürmüz Boğazı’nı kapatma tehdidinde bulundu. İran lideri Ali Hamaney’in temsilcisi Hüseyin Şeriatmadari, boğazın kapatılması ve Bahreyn’deki ABD donanmasına füze saldırısı düzenlenmesi gerektiğini söyledi.
- Proksilerin mobilizasyonu: Yemen’deki Husiler, Lübnan’daki Hizbullah ve Pakistan’daki Zeynebiyyun Tugayı gibi İran destekli gruplar, ABD ve İsrail hedeflerine saldırı düzenlemeye hazır olduklarını açıkladı. Zeynebiyyun Tugayı, “Pakistan halkı sizinle omuz omuza,” diyerek ABD varlıklarını hedef alacağını duyurdu.
Küresel ekonomiye etkiler
Hürmüz Boğazı’nın kapatılması durumunda küresel petrol ticareti ciddi şekilde sekteye uğrayabilir. Ekonomist Philip Pilkington, bu durumun küresel enflasyonu tetikleyebileceğini belirterek, “ABD, İran’ın nükleer programını durdurabileceğini iddia ederken dünya ekonomisini felç edebilir.” dedi.
Bölgesel ve küresel gerilim
ABD’nin saldırısı, İran’ın Nükleer Silahların Yayılmasını Önleme Antlaşması’ndan (NPT) çekilme çağrılarını da beraberinde getirdi. İranlı milletvekilleri, ABD saldırılarının bu anlaşmadan çekilmek için yasal zemin oluşturduğunu savundu. NPT’den çekilme kararı, İran’ın nükleer silah geliştirme yolunda ilerlemesine kapı aralayabilir.
