Irak’ın Kerkük şehrinde 1959 yılında yüzlerce Türkmen ileri geleni ve sivilin, dönemin Kürt Komünist Partisi üyelerince insanlık dışı bir vahşet ile şehit edildiği 14-16 Temmuz 1959 Türkmen katliamının acısı hale dün gibi taze.

Katliam nasıl başladı?

Mesut Barzani’nin babası Molla Mustafa Barzani’nin yıllarca yaşadığı Sovyetler Birliğinden dönmesi ile başlayan süreçte Irak’ta Kürtler farklı bir rol üstlenmeye başlamışlar ve Kerkük Türklerine karşı Kürt ve komünist saldırıları başlamıştır. Türk aydınlarının evlerine silahlı baskınlar düzenlenmiştir.

Türkçe gazeteler yasaklanmış bu gazetelerin yazarları ve idarecileri sürgün edilmişlerdir.

Pek çok Türk suçsuz yere tutuklanmış.

Sovyetler Birliğinde yetiştirilmiş Kürt militanlar gizlice Kerkük bölgesine yerleştirilmiştir.

14 Temmuz 1959'da ne oldu?

14 Temmuz 1959 tarihinde Kerkük’te meydana gelen katliam, Türkmenlerin yaşadığı en büyük facialardan biridir.
Kerkük katliamı, Irak ihtilalinin birinci yıldönümü şenlikleri sırasında 14-16 Temmuz 1959 tarihlerinde yapılmış ve üç gün üç gece sürmüştür. Irak güvenlik kuvvetleri ve Kerkük’te bulunan 2. Tümen askerleri katliamı seyretmekle yetinmişlerdir. Olaylar planlı olarak Barzani taraftarı komünist Kürtler tarafından çıkarılmıştır. Bu kanlı saldırıda 70 kadar Türk evi yağma edilmiş, Türk dükkânları yakılmış, pek çok Kerküklü Türk dövülmüş, yaralanmış ve feci şekilde öldürülmüştür.

Nasıl gerçekleşti?

1959 Kerkük katliamı, Irak hükûmetinin Kerkük'te büyük ölçüde Kürt olan Irak Komünist Partisi'nin Irak Türkmenlerini hedef almasına izin vermesi nedeniyle gerçekleşti.

Temmuz 1959'da bir Kürt olan Maarouf Barzinji'nin Kerkük belediye başkanlığına atanmasıyla, 14 Temmuz ihtilal kutlamalarının ardından kentte Kürtler ile Irak Türkmenleri arasında hızla kutuplaşan düşmanlıklarla birlikte gerilim yükseldi.

O gün yaşananlar

14 Temmuz günü, silahsız ve sadece cumhuriyetin ilanının birinci yıl­dönümünü kutlamaya çıkmış bulunan halk, resmigeçit yapan grubun arasında bulunan komünist militanlar tarafından otomatik silahlarla taranmıştır. Bunun üzerine kalabalık dağılmış, asker tarafından sokağa çıkma yasağı ilan edilmiştir. Daha sonra ordu, polis ve sivil teşki­lâtlar ile komünist partinin üyeleri evlere baskınlar yapmış ve yüzlerce Türk’ü tutuklamışlardır.

Şehit edilen Türkmenlerin isimleri

Kerkük Katliamı’nda şehit edilen Türkmenlerin adları şöyle tespit edilmiştir:

Ata HAYRULLAH

İhsan HAYRULLAH

Kasım NEFTÇİ

Selahattin AVCI

Mehmet AVCI

Câhit FAHRETTİN

Osman HIDIR

Emel Muhtar FUAT

Cihat Muhtar FUAT

Nihat Muhtar FUAT

Nurettin AZİZ

Abdullah BAYATLI

İbrahim RAMAZAN

Abdülhâlik İSMAİL

Hasip ALİ

Cuma KAMBER

Kâzım Abbas BEKTAŞ

Şakir ZEYNEL

Hacı NECİM

Enver ABBAS

Adil ABDÜLHAMİD

Züheyir İzzet ÇAYCI

Fethullah YUNUS

Kemal ABDULSAMED

Seyit Gani NAKİP

Acılar hala taze

Yaşanan vahşetin maddi manevi izleri halen Kerkük'te görülmekteyken, bu süreçte Kerkük katliamının sorumlusu olarak 260 kişi tutuklanmış 28 tanesi idama mahkum edilmiştir.