İngiltere Dışişleri Bakanı James Cleverly dün (Pazartesi) yaptığı açıklamada Londra'nın İran'a karşı daha ileri karşılıklar verme ihtimalinin açık olduğunu söyledi.
Avam Kamarası'na hitap eden Cleverly, "Şimdi, İran'ın oluşturduğu tehditle mücadele etmek için müttefiklerimizle birlikte atacağımız sonraki adımları düşünmeliyiz. Daha önce açıkladığımız tedbirlerle kendimizi sınırlamıyoruz.” dedi.
Parlamenterlerin ısrarına rağmen İran'a karşı gelecekteki yaptırımlar hakkında açık ifadeler kullanmayan Bakan Cleverly, herhangi bir spekülasyona sebep olmaktan kaçındı. İngiltere’nin İran Devrim Muhafızları’nı "terörist" örgütler listesine dahil edip etmeyeceği ile ilgili kesin ifadeler kullanmayan Cleverly, ancak İran'a karşı daha fazla yaptırım uygulanması ihtimaline açık kapı bıraktı.
İngiltere Başbakanı Rishi Sunak'ın sözcüsü geçtiğimiz günlerde gazetecilere verdiği demeçte, hükümetin müttefikleriyle birlikte "İran aleyhine daha fazla adım atmayı düşündüğünü" belirtti.
İran-İngiltere çifte vatandaşlığına sahip Ali Rıza Ekberi'nin (61 yaşında) Cumartesi günü idam edilmesine tepki olarak İngiltere, İran başsavcısı Muhammed Cafer Muntazari'ye yaptırım uyguladı.
Ekberi'nin infazının, acımasız bir rejimin onlarca yıllık baskı politikasının ardından geldiğini söyleyen Cleverly, hak ve özgürlükler talep eden İran halkına ülkesinin desteğini vurguladı. İngiliz Bakan, “Halkını yok etmeyi saplantı haline getirmiş, güç kaybetme ve dünyadaki itibarını zedeleme korkusuyla zayıflamış, zayıf ve izole edilmiş bir rejime yönelik misilleme eylemlerine tanık oluyoruz” ifadelerini kullandı.
Ekberi'nin idamı sonrası, Batılı ülkeler ve sivil toplum kuruluşları kınama mesajları yayınladı. Londra ve Paris, İran yargısının Ekberi'nin infazını açıklamasından birkaç saat sonra Cumartesi günü İran'ın diplomatik temsilcilerini ülkelerine çağırdı. Tahran, buna Avrupa büyükelçilerini ülkesine çağırarak yanıt verdi. İngiltere Tahran'daki büyükelçisini de istişare için geçici olarak geri çekti. Cleverly, Londra'da İngiltere’nin Tahran Büyükelçi Simon Shercliffe ile istişareler yürüttü.
Charcliffe, Tahran'dan ayrılmadan birkaç saat önce Fransız mevkidaşı Nicholas Roche ve Alman Hans-Edo Motsel ile Tahran'daki üç ülkenin büyükelçiliklerinin etrafındaki sokaklarda yaptıkları geziden fotoğraflar yayınladı. Üç büyükelçi, iktidardaki rejimin destekçileri tarafından bu elçiliklerin duvarlarına yazılan sloganlar hakkında bilgi verildi.
Shercliffe, Twitter'da Fransa, İngiltere ve Almanya bayraklarının yer aldığı görseli "Avrupa dayanışması" yorumuyla paylaştı.
Almanya’nın protestosu
Almanya Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü, dün erken saatlerde yaptığı açıklamada, Tahran tarafından düzenlenen birçok infazın ardından İran'ın Berlin Büyükelçisinin bir hafta içinde ikinci kez Dışişleri Bakanlığı’na çağrıldığını söyledi.
Alman Dışişleri Bakanlığı daha önce Mahsa Amini protestolarıyla ilgili iki kişinin infaz edilmesini protesto etmek için geçen Pazartesi İran'ın Berlin Büyükelçisini Dışişleri Bakanlığı’na çağırmıştı.
İran yargısı Cumartesi günü, Ekberi’nin idam cezasının infaz edildiğini açıkladı, ancak nerede ve ne zaman infaz edildiğine dair bilgi vermedi.
İngiliz vatandaşlığına sahip Ekberi’nin, bir ses kaydında kendisine yöneltilen suçlamaları reddettiği anlaşıldı. Ekberi, Muhammed Hatemi hükümeti döneminde eski Savunma Bakanı'nın Uluslararası İlişkiler Yardımcılığı görevini yürüttü. Şarku’l Avsat’ın edindiği bilgiye göre Ali Şamhani görevde iken İran'da çeşitli üst düzey pozisyonlarda görevler yaptı. Deniz Kuvvetleri Komutanlığı'nda danışman ve Savunma Bakanlığı Araştırma Merkezi'nde daire başkanı olarak görev aldı. Ali Laricani, Milli Güvenlik Kurulu Genel Sekreteri iken nükleer müzakerelere katıldı.
İran resmi medyası, Ekberi'nin yaklaşık üç yıl önce tutuklandığını belirtmişti. Ekberi'nin bu süre zarfında hızlı infazı, İran çevrelerinde soru işaretlerine yol açtı.
Ceset nerede?
Ekberi'nin ailesi, İranlı yetkilileri Ekberi’nin cesedinin akıbetiyle ilgili gizemi sona erdirmeye çağırdı. BBC Farsça’ya dün (Pazartesi) konuşan Ekberi’nin ailesi, yetkililerin sözlerini tutmadığını ve cenazeyi teslim etmediklerini söyledi.
Ailesi, Ekberi’nin infazıyla ilgili yaptığı ilk açıklamada, "her şeyin gizemli olduğunu" ve "birçok soru işareti bulunduğunu" ifade etti.
İran yargı yetkililerinin, cenazenin Tahran'ın güneyindeki "Behişt-i Zehra" mezarlığına defnedilmesi şartıyla Pazartesi günü defin işlemlerinin yapılacağına dair açıklama yaptıklarını söyleyen aile üyeleri, mezarlık yetkililerinin "Bu özelliklere sahip bir kişi geçen Perşembe günü defnedildi" sözlerini aktardılar.
Aile üyelerinin açıklamasına göre mezarlık yetkilileri, “defin işlemlerine dair görüntü kayıtlarının İstihbarat Bakanlığı'nda olduğunu” söylediler.
Devrim Muhafızları’nın "Telegram" kanallarında geçtiğimiz Cuma günü Ekberi'nin infaz haberi yayılmıştı. BBC Farsça, Ekberi'nin ailesinin, idamın hangi gün olduğunu ve cesedin yerini öğrenmek istediklerini bildirdi. Ekberi'nin ailesi ayrıca yetkililerden iddialarına ilişkin belge talep ediyor.
