Ürdün makamlarının son zamanlarda Suriye'nin güneyindeki gelişmelere dair açıklamaları, Amman yönetiminin kuzey komşusu Suriye tarafında yaşananlardan endişe duyduğunu gösteriyor.
Ürdün hükümeti, Suriye krizinin patlak verdiği ilk günden beri tarafsız kalmaya çalışıyor. Coğrafik ve demografik açıdan kuzey komşusu Suriye'yle bağlarını korumak üzere bu turumu sürdüren Ürdün, yine de Esed rejiminin "terörü destekleme" suçlamalarından kurtulamadı.
Ancak Ürdün hükümeti ile Esed rejimi arasındaki ilişkiler, 2021 yılı itibariyle normalleşme sürecine girdi ve taraflar arasında üst düzey birçok görüşme gerçekleşti.
Suudi Arabistan'ın yanı sıra İsrail, Suriye ve Irak'la kara sınırı olan Arap ülkesi Ürdün, Irak ve Suriye'de güvenlik alanındaki sorunlar sonucu her iki ülkeden topraklarına yüzlerce sızma girişimiyle karşılaştı.
Ocak 2022 tarihinde sınır hattındaki "çatışma kurallarının" değiştiğini duyuran Ürdün, kaçakçılık ile sızma girişimlerinin artması ve Ürdün ordusuyla çıkan çatışmalarda bir subayın öldürülmesi üzerine sınır bölgesindeki operasyonların çapını genişletti.
Ürdün Kralı 2. Abdullah, 3 Kasım'da ülkesini ziyaret eden Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov'la görüşmesinde, Suriye'de ve özellikle de güneyinde istikrarın sağlanmasına önem verdiklerini belirtti.
Kral Abdullah geçen temmuz ayında da Ürdün sınırındaki güvenlik risklerine karşı Amman-Moskova-Şam arasında görüşmelerin olduğu bilgisini paylaştı.
Rus askerlerin çekilmesinin Ürdün sınırına etkisi
Ürdün'deki Hüseyin bin Talal Üniversitesi Uluslararası İlişkiler Profesörü İsa eş-Şelebi, AA'ya yaptığı açıklamada, Rus güçlerinin, Ukrayna savaşı sebebiyle Suriye'nin güneyinden çekilerek, gözlemci olarak az sayıdaki devriyelerle yetindiğini belirterek, "Bu da Ürdün'ün kuzey sınır hattındaki güvenlikle ilgili gelişmelerin hızlanmasına yol açtı." dedi.
Amman hükümetinin sınır bölgesindeki gelişmelerden endişe duyduğuna dikkati çeken Şelebi, "Bölgedeki son gelişmeler, Ürdün'ün Suriye ile sınır hattında kaçakçılık ile uyuşturucu ticaretinin artması ve güvenlik güçleri ile militanlar arasında yaşanan çatışmalar bağlamında Amman'ı endişelendiriyor." değerlendirmesinde bulundu.
Bölgede Suriyeli muhalif gruplara bağlı silahlı güçlerin olmadığını aktaran Şelebi, "Suriye'nin güneyindeki muhalif silahlı grupların Rusya'nın gözetiminde gerçekleşen mutabakatla çözüldüğünü" söyledi.
Ürdün sınır bölgesindeki güçler
Bu durumun Ürdün tarafından memnuniyetle karşılandığını, ABD'nin de buna göz yumduğunu dile getiren Şelebi, "Bölgedeki Suriyeli unsurların çoğu Esed rejimine bağlı güçler ile İranlı militan gruplara katıldı. Esed ordusu ve İran'ın militan yapılarına katılmayanlar ise sayıları onlarca unsuru geçmeyen Suveyda Tugayı veya sayıları yüzlerce kişiyi geçmeyen Rusların kontrolündeki Ahmed el-Avde Güçleri gibi sınırlıdır. Bu unsurların sayısı, Suriye'nin güneyinde yayılan İran'a bağlı militan güçlerden birine bile denk değildir." diye konuştu.
Rusya Dışişleri Bakanı Lavrov'un Ürdün ziyaretine de değinen Şelebi, "Lavrov'un ziyareti de Moskova'nın, Ukrayna savaşında Batı dünyasına karşı yeni müttefikler kazanma çabaları ve Ürdün'ün Ukrayna-Rusya savaşında sergilediği tutumun tarafsızlığını sürdürmesi bağlamındaydı." ifadelerini kullandı.
Ürdün yönetiminin de Suriye ile olan sınırının güvenliğini artırmak için Moskova ile yeni mutabakatlar sağlamaya çalıştığını belirten Şelebi, "Kanaatimce Lavrov'un Amman'daki temasları sırasında konuşulan en önemli konu buydu." şeklinde konuştu.
Rusya ve ABD'nin 2017 yılında Ürdün sınır hattına yakın bölgelerdeki İranlı güçleri 70 kilometre uzaklaştırma konusunda mutabakata vardığını hatırlatan Şelebi, Moskova'nın da farkında olduğu Ürdün'ün sınır güvenliğine dair hassasiyetleri doğrultusunda Rusya'dan yeni birtakım güvenceler alabileceğini aktardı.
Ürdün'ün bölgedeki İranlı gruplar endişesi
Ürdünlü askeri analist Memun ebu Nevvar da "Suriye'nin güneyindeki Rus ordusunun varlığı birkaç devriyeden ibaret. Bu da Ürdün'ün güvenliğini sağlamak için yetersizdir." dedi.
Kaçakçılık, sınırdan sızma girişimleri ve İran bağlantılı milislerin varlığı gibi Ürdün'ün endişe ve korku nedenlerinin arttığını belirten Ebu Nevvar, sınırları korumanın, Ürdün'ün önem verdiği bir konu olduğunu vurguladı.
Rusya Dışişleri Bakanı Lavrov'un Ürdün ziyaretine de değinen Ebu Nevvar, "Rusya, Ürdün'ün Ukrayna krizine karşı tarafsızlığını korumasını istiyor." değerlendirmesinde bulundu.
